Primeur in Silvolde: waterneutrale en circulaire nieuwbouw

Woningcorporatie Wonion vernieuwt de Heuvelstraat in Silvolde. En niet zomaar. De verouderde woningen maken plaats voor watervriendelijke nieuwbouw. Regenwater wordt gezuiverd tot drinkwater, afvalwater hergebruikt voor de toiletten en het spoelwater gaat weer terug in de bodem. Ook onder meer de gemeente Oude IJsselstreek en Vitens werken mee.

''We zijn een ambitieuze woningcorporatie op het gebied van duurzaamheid'', vertelt Barend Wassink, manager vastgoed bij Wonion. ''Tijdens de bespreking van onze duurzame nieuwbouwplannen vonden we de gemeente Oude IJsselstreek in hun plannen voor de circulaire herinrichting van de gemeente. Duurzaam waterbeheer is daarbij een van hun aandachtspunten, vanwege verdroging als belangrijk thema in de Achterhoek.''

Van regenwater drinkwater maken

''We zijn iets heel innovatiefs aan het doen in een gezamenlijke pilot, voor zover ik weet als eerste woningcorporatie in Nederland'', vervolgt Wassink. ''Naast circulair en energieneutraal gaan we met het waterbeheer in de nieuwbouwstraat zo ver dat we regenwater hergebruiken en daar drinkwater van maken voor twee huishoudens. We zuiveren lokaal in het waterhuis, een woning die we voor dit doel lieten staan.''

''Verder krijgen dertien woningen zogenaamde hydraloops, installaties waarmee we douchewater en wasmachinewater zuiveren om dat vervolgens te gebruiken voor het doorspoelen van de toiletten. Het in het waterhuis gezuiverde afvalwater brengen we vervolgens weer terug in de bodem.''

Regionale samenwerking

Wonion en de gemeente Oude IJsselstreek doen dit niet alleen. ''In zo'n project kun je niet anders dan partners erbij halen'', zegt Marijn Stadhouder, die als adviseur namens de gemeente betrokken is bij het project. ''We zochten ze regionaal, zoals met Semilla Sanitation en Nijhuis die de technologische kennis leveren en dit soort waterneutrale oplossingen kunnen maken.'

Te veel partners aan tafel

Met álle nieuwe partners aan tafel diende zich al snel een obstakel aan. Wassink: ''Iedere partner zat er met een individuele doelstelling en eigen belangen. Dat werkte niet. We besloten daarom om vanuit drie aandachtsvelden te kijken – circulair bouwen, energie en duurzaam waterbeheer – en daarvoor gericht de gesprekken aan te gaan.''

''Uiteindelijk bleken al die individuele doestellingen een gezamenlijk einddoel te hebben: een waterneutrale en circulair ingerichte Heuvelstraat. Ik kijk nu met trots terug op waar we in het begin van de samenwerking tegenaan liepen. We gaan samen dezelfde richting op, dat is mooi om te zien.''

Rendabel maken grootste uitdaging

Het project rendabel maken noemt Wassink als een van de grootste uitdagingen. ''Eigenlijk moet je daarvoor minimaal op wijkniveau opereren. Terwijl het voor een pilot als deze fijn is om het klein te houden, met maximale controle en zo min mogelijk risico dat een hele wijk zonder water komt te zitten. Kostentechnisch kan dat echter niet. We vroegen daarom een Europese subsidie aan. Die werd afgewezen. Een enorme domper na de tijd en energie die we erin hadden gestoken.''

De partners besloten het project af te schalen naar de huidige vorm en een aanvraag te doen voor financiële ondersteuning vanuit een Regio Deal, een samenwerking tussen het Rijk, de provincie Gelderland en de regio Achterhoek. Met succes. Wassink: ''Zonder die subsidie en de samenwerking met onze partners was het project niet zover gekomen.''

Aansluiting op water en riool als back-up

Inmiddels zijn de voorbereidingen en de bouw in Silvolde in volle gang. Stadhouder: ''De ondergrondse leidingstelsels voor de zuivering liggen. De stroomdiagrammen zijn opgesteld en door Vitens gecontroleerd. We werken nu verder aan het waterhuis en hopen eind 2022 of begin 2023 operationeel te zijn.''

''We nemen een half jaar om te testen of de waterkwaliteit aan onze verwachtingen en de eisen voldoet, net als het afvalwater dat we in de bodem infiltreren. De woningen krijgen ook een normale water- en rioleringsaansluiting, als back-up. Dat was voor Vitens belangrijk, want zij gaan alleen voor de allerbeste drinkwaterkwaliteit.''

Opschalen nu nog te duur

Stadhouder kijkt met een goed gevoel terug én vooruit. ''Circulair en duurzaam ontwerpen is in ieder project toepasbaar. Je kunt zo ver gaan als haalbaar is. Op grote schaal is van regenwater drinkwater maken nu nog een brug te ver. De techniek is er, maar met drinkwater dat in Nederland relatief goedkoop is, is opschaling qua kosten nog niet rond te krijgen.''

Wassink vult aan: ''Jaren geleden was de tuin sproeien met opgevangen regenwater ook nog toekomstmuziek. En kijk hoe veel dat nu gebeurt. We willen laten zíén dat je van regenwater drinkwater kunt maken. Maar er zijn ook genoeg tussenstappen die we nog beter onder de knie willen krijgen. Water hergebruiken, rioolwater zuiveren en weer infiltreren in de grond: we zijn nog lang niet uitgeleerd.''