Zo maakt Vitens drinkwater

Voordat drinkwater uit de kraan komt, heeft het al een heel traject afgelegd. We pompen water diep onder de grond op. En wat niet in het drinkwater thuishoort, filteren we uit dat ruwe grondwater. Uiteindelijk leveren we het gezuiverde kraanwater bij jou thuis. Deze kerntaken doen we zoveel mogelijk met een positieve impact op mens en natuur.

Dagelijks drinkwater naar 5,8 miljoen klanten

Jaarlijks maken we meer dan 360 miljard liter drinkwater. Dit water transporteren we via bijna 50.000 kilometer aan distributieleidingen naar onze 5,8 miljoen klanten in vijf provincies: Friesland, Overijssel, Gelderland, Flevoland en Utrecht. Voordat dit water bij jou uit de kraan stroomt, heeft het al een heel traject afgelegd.

We winnen water uit grondwaterbronnen

Het drinkwater dat Vitens maakt, komt voor het grootste deel uit grondwaterbronnen. Deze bronnen bevinden zich op tientallen tot honderden meters diepte. Ons grondwater pompen we op in 110 waterwingebieden. Deze gebieden liggen in of dicht bij natuurgebieden, in landbouwgebieden of midden in de stad. Het water dat bij onze jou uit de kraan stroomt, komt altijd uit een waterwingebied zo dicht mogelijk in de buurt.

Zuivering door natuurlijk filter én in productiebedrijven

Grondwater is ooit als regenwater of vanuit rivieren de bodem ingesijpeld. Tijdens die reis heeft de bodem het water al voor een groot deel gezuiverd. De zand- en kleilagen in de bodem werken namelijk als natuurlijk filter. We noemen dat Filter Nul. Daardoor is grondwater van zichzelf al erg schoon.

Na de winning uit de grond transporteren we het water naar een van onze 100 productiebedrijven voor de zuivering. De extra zuiveringsstappen hier zijn nodig om natuurlijke stoffen als kalk, ijzer en mangaan en eventuele verontreinigingen uit het water te halen. Ons grootste productiebedrijf staat in het Friese Spannenburg. Daar zuiveren we jaarlijks 25 miljard liter drinkwater.

Zo maakt Vitens drinkwater

Drie zuiveringsstappen en opslag in reservoirs

Het zuiveren van water gebeurt op elke productielocatie nét even anders. De zuiveringsstappen zijn namelijk afhankelijk van de samenstelling van het grondwater, die per bron enorm kan verschillen. Dat komt bijvoorbeeld door de bodemsoort waardoor het regenwater is gesijpeld of door invloeden van mensen, dieren en planten.

Elke productielocatie doorloopt in ieder geval drie basisstappen:

1. De eerste zuiveringsstap is filtratie. Via zandfilters halen we ongewenste stoffen uit het water. Filters met actief kool verwijderen kleur-, geur- en smaakstoffen. Op sommige locaties zetten we nieuwe zuiveringsmethoden in, zoals membraanfiltratie en desinfectie door middel van UV-straling.
2. De tweede stap is beluchting. Via een beluchtingsplaat komt grondwater in aanraking met zuurstof. Hierdoor verdwijnen gassen als koolstofmonoxide. Metalen zoals ijzer oxideren, zodat ze ‘roesten’ tot kleine vlokken. Deze vlokken filteren we vervolgens gemakkelijk uit het water.
3. Soms vindt ook nog nafiltering of ontharding plaats. Of deze stap nodig is, bepalen we aan de hand van de kwaliteit van onze grondwaterbronnen. Water met kleine ‘metaalvlokjes’ moeten we bijvoorbeeld met een extra nauwkeurig filter uit het drinkwater zeven. Ook beluchten we het water op sommige plekken nog een keer, zodat het lekkerder smaakt en langer bewaard kan blijven.

Het gezuiverde water slaan we op in reinwaterkelders. Dankzij deze reservoirs hebben we voldoende voorraad om een piek in de watervraag op te vangen.

Via leidingnet met constante druk naar de klant

Het drinkwater pompen we vanuit onze productielocaties in de hoofdtransportleidingen. Deze zijn aangesloten op kleinere leidingen die het water naar de klant brengen, ook wel distributieleidingen of aansluitleidingen genoemd. Kraanwater transporteren via leidingen is véél duurzamer dan bijvoorbeeld per boot of vrachtwagen. En het water blijft lekker koel omdat het onder de grond zit.

Streven naar duurzaamheid bij iedere stap

Als maatschappelijke organisatie staat Vitens voor een duurzaam en gezond product: kraanwater. In iedere stap van ons proces streven we naar een positieve impact op mens en natuur. Dat is ook voor Vitens belangrijk: hoe schoner de bodem, hoe schoner onze bronnen. Tegelijkertijd proberen we de negatieve impact van onze eigen activiteiten, zoals uitstoot van broeikasgassen en verdroging, zoveel mogelijk te beperken.

Energie besparen bij winnen en zuiveren

Het winnen en zuiveren van grondwater en leveren van drinkwater kost veel energie. Bij de productie van drinkwater komen vooral de broeikasgassen CO2 en CH4 vrij. Om onze klimaatvoetafdruk te verkleinen, zet Vitens steeds meer in op het afvangen van methaan dat bij ons productieproces vrijkomt.

Op de plekken waar we energie verbruiken, proberen we ook weer energie op te wekken. Het afgevangen methaan kunnen we bijvoorbeeld hergebruiken als energiebron in onze bedrijfsvoering. Daarnaast zijn verschillende productielocaties voorzien van zonnepanelen.

Oog voor de natuur bij winnen en zuiveren

Vitens beheert ongeveer 2.600 hectare natuur. Dit natuurbeheer doen we grotendeels ecologisch: we geven de natuur zoveel mogelijk ruimte om te bloeien. Waar het kan, voegen we waarde toe aan de natuur, bijvoorbeeld met het creëren van meer biodiversiteit en ruimte voor verschillende diersoorten.

Onze productielocaties bouwen we zoveel mogelijk natuurinclusief. Dat betekent dat we bij elk (ver)bouwproject kijken hoe we meerwaarde kunnen creëren voor de natuurlijke omgeving. Het liefst vroeg in het planproces, zodat nog veel dingen mogelijk zijn.

Reststoffen en materialen hergebruiken

Het zuiveren van drinkwater heeft impact op de natuur, maar kan ook wat teruggeven. Bij het zuiveren van grondwater blijven verschillende natuurlijke reststoffen over, zoals humuszuren, kalk en waterijzer. Deze waardevolle stoffen kunnen weer worden ingezet als bijvoorbeeld bodemverbeteraars en veevoer.

Ook zijn we aangesloten bij ‘Blauwe Netten’, een coalitie die de drinkwatersector wil verduurzamen. Een van de manieren waarop we dit doen, is door een grondstoffenpaspoort voor leidingen. Met dit paspoort monitoren we welke materialen bij onze werkzaamheden in de bodem terechtkomen en hoe we die aan het einde van hun levensduur duurzaam kunnen hergebruiken.