Onderzoek naar een nieuwe waterwinning in Boornbergum

Vitens onderzoekt ten zuiden van Boornbergum de mogelijkheid om water uit de ondergrond te halen voor drinkwater. Het gaat voor Boornbergum om een zogenoemde ‘niet operationele bouwsteen’. Dit betekent dat als we een winvergunning van de provincie Fryslân krijgen, we deze niet direct gebruiken. De winvergunning is een reserve die we in de toekomst inzetten als dat nodig is. 

Waarom in Boornbergum?

De bodem- en waterkwaliteit is geschikt

In 2020 hebben we veldonderzoek gedaan naar de bodem en waterkwaliteit in de diepe ondergrond. Uit de pompproef bleek dat het goed mogelijk is om zoet water uit de ondergrond op te pompen zonder veel nadelige effecten. In de diepe ondergrond is grof zand aanwezig dat aan de boven- en onderkant is afgedekt met weinig doorlatende lagen uit de ijstijd. Dit betekent dat de waterrijke grondlaag waar Vitens uit wil winnen nauwelijks in contact staat met de lagen hierboven. De waterkwaliteit in deze grondlaag is geschikt om drinkwater van te maken in ons productiebedrijf in Noardburgum. 

Verzilting winlocatie in Nij Beets

Op dit moment hebben we een winlocatie in Nij Beets. Hier onttrekken we jaarlijks 3 miljoen kuub water uit de ondergrond. Het zoutgehalte in dit grondwater neemt langzaam toe. Dit komt door ondergrondse geulen uit de ijstijd bij Nijbeets waar zout water in stroomt. Het is ingewikkeld en kost veel energie om zout uit het water te halen. Als op termijn blijkt dat het diepe grondwater in Nij Beets te zout wordt om drinkwater van te maken, dan is een aanvullend waterwingebied noodzakelijk. Boornbergum is een goed alternatief, vanwege een andere bodemopbouw en het zoete grondwater.   

Stijgende vraag naar drinkwater in Fryslân  

De vraag naar drinkwater stijgt in Fryslân. Hier moet Vitens op voorbereid zijn. Uit onderzoek van de provincie Fryslân is Boornbergum naar voren gekomen als geschikte plek voor een waterwinning. Boornbergum is opgenomen in de drinkwaterstrategie van Fryslân ‘Wetter foar Letter’. 

Onderzoek naar effecten op de omgeving 

Het is belangrijk om te weten wat de mogelijke effecten kunnen zijn bij een waterwinning in Boornbergum. We brengen de mogelijke effecten in beeld met een dynamisch grondwatermodel. Het dynamische grondwatermodel is gebouwd op de gegevens uit ons veldonderzoek, de regionale bekende gegevens en verfijnd met de laatste wetenschappelijke resultaten. Met deze informatie bepalen we de vervolgstappen en welke maatregelen we kunnen nemen om de effecten zo klein mogelijk te houden.  

Wat zijn de vervolgstappen?

De uitkomsten van de eerste onderzoeken bespreken we met de provincie, het waterschap en de gemeente. Met hen stemmen we af of een waterwinning in Boornbergum haalbaar is en kansrijk om vervolgonderzoek te doen. In de loop van 2024 nemen we hier een besluit over. 

Als we besluiten dat Boornbergum kansrijk is, dan doen we vervolgonderzoek. Hier worden mensen uit de omgeving ook meer bij betrokken. We richten een begeleidingscommissie op die bestaat uit agrariërs, omwonenden en natuurorganisaties. Samen met de begeleidingscommissie bepalen we wat, waar en tot op welk detail we vervolgonderzoek gaan doen. Dit is een proces dat enkele jaren in beslag neemt en waar formele momenten van inspraak zijn . Als Boornbergum kansrijk is en alles volgens planning verloopt dan vragen we circa 2028 een winvergunning aan bij de provincie Fryslân. 

Heeft u vragen? 

Neem voor  vragen over dit project contact met ons op via: waterwinningfriesland@vitens.nl.