Eiland van Schalkwijk
Onderzoek naar mogelijkheden drinkwaterwinning
Veelgestelde vragen
Veelgestelde vragen
-
Wat is Vitens precies van plan op het Eiland van Schalkwijk?
Vitens doet onderzoek of er op het Eiland van Schalkwijk mogelijkheden zijn om circa 7 miljoen kuub drinkwater per jaar te winnen. Het Eiland van Schalkwijk is één van de zoekgebieden die door de provincie Utrecht aangewezen zijn als gebied die in de toekomst gebruikt kunnen worden voor drinkwaterwinning. We onderzoeken de komende jaren of er in dit gebied een verantwoorde drinkwaterwinning plaats kan vinden door (diep) grondwater op te pompen. En zo ja, welke plek hiervoor het meest geschikt is.
-
Is het al zeker dat Vitens drinkwater gaat winnen op het Eiland van Schalkwijk?
Nee, dat is nog niet zeker. Het gebied is door de provincie Utrecht aangewezen als zoekgebied, omdat eerder onderzoek heeft uitgewezen dat drinkwaterwinning hier mogelijk is. Vitens wil uiteindelijk een positieve bijdrage leveren aan het gebied. Daarom brengen we eerst de effecten van drinkwaterwinning goed in beeld. Dat gaan we de komende jaren onderzoeken. Daarbij kijken we ook hoe we eventuele negatieve effecten kunnen verminderen of compenseren. De onderzoeken doen we niet alleen, we betrekken hier ook organisaties uit het gebied bij, zoals gemeente(n), provincie en belangenorganisaties. Zij zijn vertegenwoordigd in een omgevingswerkgroep.
Uiteindelijk wordt er op basis van de onderzoeksresultaten een keuze gemaakt of we een winvergunning gaan aanvragen. De provincie Utrecht beoordeelt die aanvraag en kan als bevoegd gezag de vergunning verlenen.
-
Wanneer wil Vitens water gaan winnen op het Eiland van Schalkwijk?
In de komende jaren (in ieder geval tot en met 2025) onderzoekt Vitens of een verantwoorde drinkwaterwinning op het Eiland van Schalkwijk mogelijk is. Als dit mogelijk is, vragen we een drinkwaterwinvergunning aan bij provincie Utrecht en moet gemeente Houten het omgevingsplan wijzigen. Het duurt enige tijd voordat we deze procedures hebben doorlopen. Voordat we daadwerkelijk water kunnen winnen moeten er eerst nieuwe putten geslagen worden met leidingen die naar de productielocatie lopen. Naar verwachting pompen we dan pas na 2030 het eerste grondwater op voor de productie van drinkwater.
-
Wat zijn de effecten van drinkwaterwinning op de omgeving, zoals woningen, landbouw en natuur? Is er kans op schade, bijvoorbeeld door verzakkingen?
Voor het winnen van drinkwater pompen we grondwater op. Als gevolg daarvan kan het grondwaterpeil in de omgeving veranderen. Dat kán gevolgen hebben voor landbouw, natuur en bewoners, maar dat is niet altijd het geval. Dit hangt af van verschillende factoren, zoals de locatie van de waterwinning en hoe de bodem eruitziet. De onderzoeken die we tot nu toe hebben uitgevoerd geven hoopvolle resultaten als we kijken naar effecten op de omgeving, maar we moeten eerst verder onderzoek doen om hier met zekerheid iets over te kunnen zeggen. Daarom gaan we in de komende jaren uitgebreid onderzoek doen. We kijken bij deze onderzoeken ook naar hoe we eventuele effecten kunnen verminderen of weg kunnen nemen. Bijvoorbeeld door meer water aan te voeren in het gebied. We verwachten dat de onderzoeken eind 2025 zijn afgerond.
-
Als er uiteindelijk schade is door de drinkwaterwinning, wie betaalt dan de kosten?
In alle provincies in Nederland wordt mogelijke schade door drinkwaterwinning door de drinkwaterbedrijven beoordeeld door een onafhankelijke commissie: de ACSG (Advies Commissie Schade Grondwater). Als de ACSG concludeert dat schade door drinkwaterwinning ontstaat, is Vitens verplicht deze schade te vergoeden. Alle stappen die worden doorlopen via de ACSG zijn hier terug te vinden: www.bij12.nl/zo-werkt-de-acsg.
-
Hoe kunnen we als inwoner aantonen dat eventuele schade door drinkwaterwinning komt?
Vitens zal op basis van de grondwateronderzoeken bepalen waar we naast grondwater ook bijvoorbeeld de woningen gaan onderzoeken.
-
Komt er een boringsvrije zone of een grondwaterbeschermingsgebied en wat zijn daar de gevolgen van?
Dit weten we pas als de onderzoeken zijn afgerond, naar verwachting eind 2025. Dit is onder andere afhankelijk van de plek van de drinkwaterwinning en de bodemopbouw. Klei is bijvoorbeeld een grondsoort waar verontreinigingen niet zo snel doorsijpelen. Daarentegen is een hele zandige bodem bijna gelijk aan een vergiet: verontreinigingen sijpelen daar makkelijker door van boven naar beneden.
Wanneer er dus veel klei in de bodem zit, wordt het grondwater door die kleilaag van nature beter beschermd. In dat geval wijst de provincie een 'boringsvrije zone' aan. Dat is een gebied waar het diepe grondwater wordt beschermd, zodat dit water gebruikt kan worden voor drinkwaterwinning. Het hebben van een boorput of diep graven is hier bijvoorbeeld verboden. Wanneer deze beschermende kleilaag ontbreekt, wijst de provincie een 'grondwaterbeschermingsgebied' aan. Dat is een bufferzone rondom het waterwingebied. Hier gelden regels om het grondwater niet te vervuilen, bijvoorbeeld over het gebruik van bestrijdingsmiddelen of het wassen van de auto op je oprit.
-
Hoe kan ik als bewoner meepraten over de plannen?
We hebben een omgevingswerkgroep opgericht, waarin verschillende belanghebbenden zitten uit de omgeving. Denk aan vertegenwoordigers van landbouw- of natuurorganisaties (bijv. LTO, NFO en weidevogelvereniging) en vertegenwoordigers van bewoners (bijv. Duurzaam Schalkwijk en Schalkwijk Straks). De omgevingswerkgroep heeft hierin met ons meegedacht en meegekeken bij de totstandkoming van het plan van aanpak van de onderzoeken (Notitie Reikwijdte en Detailniveau). Ook tijdens de onderzoeksfase denken en kijken ze met ons mee.
Als bewoner of belanghebbende kunt u op verschillende momenten in het project formeel inspreken. Bijvoorbeeld via een zienswijze of bezwaar. Dat kan op de volgende momenten:
- Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) – januari 2024 (via provincie Utrecht)
- Milieueffectrapportage – 2025 (via provincie Utrecht)
- Drinkwaterwinvergunning – 2026 (via provincie Utrecht)
- Wijziging van het omgevingsplan – 2026 (via gemeente Houten)