Een poepbacterie in het drinkwater: hoe zit dat?
Bij een verontreiniging van het drinkwater met E. coli wordt in de media al snel gesproken over de poepbacterie. Dat klinkt heel vies en geeft ook direct een bepaald beeld. In de praktijk ligt het gelukkig wel iets anders. Wat voor een soort bacterie is E. coli nu precies, hoe komt die in het drinkwater terecht en hoe bewaakt Vitens eigenlijk de kwaliteit van het drinkwater? Martine, Senior Adviseur Waterkwaliteit bij het Waterexpertisecentrum van Vitens, legt het uit.
Jaarlijks 200.000 watermonsters
'Vitens controleert het drinkwater 365 dagen per jaar, van bron tot kraan. Elke dag zijn collega’s op pad om watermonsters te nemen. Deze collega’s noemen we monsternemers. Jaarlijks nemen deze monsternemers zo’n 200.000 watermonsters af op verschillende plekken in ons gebied: bij winputten, voorraadkelders, waterleidingen en bij zo’n 16.000 huishoudens thuis. Dit is allemaal vastgelegd in het wettelijk meetprogramma. Ook na werkzaamheden, bij aanleg van een nieuwe leiding of een leidingbreuk wordt standaard een watermonster genomen.'
Laboratorium
'De watermonsters worden vervolgens getest in ons laboratorium in Leeuwarden. Het water wordt hier gecontroleerd op E. coli en enterococcen, maar bijvoorbeeld ook op metalen, bestrijdingsmiddelen, medicijnresten, kleur, smaak, geur, zuurgraad en zuurstof. We kunnen niet alle ziekmakende bacteriën onderzoeken. Daarom kijken we naar E. coli en enterococcen. Dit noemen we indicatorbacteriën. Vinden we deze bacteriën in het water, dan kan dat betekenen dat er ook andere ziekmakende bacteriën in het drinkwater zitten. Voor E. coli weten we de uitslag van de kweek na één dag, bij enterococcen duurt dit twee dagen.'
Direct actie
'Laat de uitslag van de watermonsters zien dat er iets in het drinkwater zit wat daar niet hoort? Dan nemen we maatregelen. Denk aan opnieuw bemonsteren, het met hoge druk doorspoelen van leidingen, verversen van water, etc. Bij een besmetting met E. coli of enterococcen, geven we voor de zekerheid direct een kookadvies af.'
E. coli als graadmeter dat er iets aan de hand is
'E. coli-bacteriën vind je van nature in de darmen van mensen en warmbloedige dieren en dus in menselijke en dierlijke uitwerpselen. Ze komen dan ook veelvuldig voor in oppervlaktewater en de natuur. Ze komen echter niet zomaar in ons drinkwater terecht. De vervuiling komt altijd van buitenaf. Bij bijvoorbeeld werkzaamheden, een leidingbreuk of een scheurtje in een voorraadkelder (ontstaan door bijv. een boomwortel, hoge grondwaterstanden, storm, etc.) kan organisch materiaal zoals aarde van buiten naar binnen komen. Dat geeft in onze metingen een afwijking. Voor ons als drinkwaterbedrijf is het vinden van de bacterie een graadmeter dat er iets in het water zit wat daar niet hoort. Daarom komen we direct in actie.'
Situatie in Apeldoorn
In Apeldoorn zijn twee van de vier voorraadkelders in gebruik gebleven. Op die manier ontvangen klanten nog drinkwater, maar moeten ze dit wel drie minuten koken voordat ze het kunnen drinken, eten klaarmaken en tandenpoetsen. Nadat de oorzaak van de verontreiniging is weggenomen, worden de twee kelders schoongemaakt. Het kookadvies wordt pas opgeheven als de uitslagen van de watermonsters twee dagen achtereen oké zijn. Daarna volgt dezelfde procedure voor de andere twee kelders, alleen kan dit dan zonder dat de klant hier iets van merkt. Lees meer over Kookadvies Apeldoorn en omgeving.Alle risico's uitsluiten
'Bij het opheffen van een kookadvies krijgen we vaak nog vragen van klanten die bang zijn dat het water dat bij hun uit de kraan komt nog niet van voldoende kwaliteit is. Bijvoorbeeld omdat ze last hebben van griepverschijnselen. Ik kan echter verzekeren dat we het kookadvies pas intrekken als we écht zeker weten dat het in orde is. We geven een kookadvies af om onze klanten in bescherming te nemen. De meeste klanten zullen echter niets merken wanneer ze het water drinken. Zwem je in een recreatieplas of eet je ongewassen groenten of fruit, dan krijg je waarschijnlijk meer bacteriën binnen. We willen alleen geen enkel risico lopen voor de mensen die er wél gevoelig voor zijn. We moeten gewoon altijd voorzichtig zijn, voor onze klanten.'
Over Martine
Martine is Senior Adviseur Waterkwaliteit en heeft al meer dan 25 jaar ervaring in de drinkwatersector. Ze werkt bij het Waterexpertisecentrum van Vitens in Leeuwarden, waar onder andere het laboratorium onderdeel van uitmaakt. Martine houdt zich in haar dagelijks werk bezig met het wettelijk meetprogramma. Hierin staan alle metingen die we als drinkwaterbedrijf moeten doen als het gaat om de drinkwaterkwaliteit: op welke plekken we de kwaliteit meten, hoeveel metingen we uitvoeren en waarop we het drinkwater onderzoeken. Het meetprogramma wordt jaarlijks ter goedkeuring voorgelegd aan de Inspectie Leefomgeving en Transport. In haar dagelijks werk beantwoordt Martine daarnaast vragen van klanten over drinkwaterkwaliteit.
